Προαπαιτούμενα και άλλα…δαιμόνια.
Μπαίνοντας στο τρίτο έτος και μετά από ατελείωτες ώρες μαθημάτων, εργαστηρίων και αφού έχουμε βιώσει τους εντατικούς ρυθμούς σπουδών των δυο πρώτων χρόνων, αρχίζει ο εφιάλτης των προαπαιτούμενων μαθημάτων ως κριτήρια για να γίνει κάποιος δεκτός σε μαθήματα επιλογής του κάθε εξαμήνου. Τα προαπαιτούμενα μαθήματα θεσμοθετήθηκαν τυπικά με το νόμο Πλαίσιο του 2007 εισάγοντας με αυτό τον τρόπο τη φιλοσοφία των αλυσίδων μαθημάτων, αλλά ίσχυαν άτυπα στο τμήμα μας και σε άλλα τμήματα από πολύ παλιότερα. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελούν μαθήματα του τομέα Ζωολογίας που έχουν σαν προαπαιτούμενο τη μια ή και τις δυο Ζωολογίες (βλ. Ζωική Ποικιλότητα), καθώς και τα Ειδικά Κεφάλαια Μοριακής και Εφαρμοσμένης Μικροβιολογίας που έχουν σαν προαπαιτούμενο τη Γενική Μικροβιολογία.
Γιατί όχι προαπαιτούμενα;…
…θα έλεγε κάποιος. Σίγουρα, είναι λογικό να απαιτούνται κάποιες βασικές γνώσεις για την επαρκή παρακολούθηση ενός μαθήματος που εξειδικεύει σε συγκεκριμένο κομμάτι ενός τομέα της επιστήμης. Όπως δεν είναι δυνατό να λύσεις μια διαφορική εξίσωση αν δεν ξέρεις τι είναι η παράγωγος, ας δεχτούμε ότι δεν γίνεται να ανταποκριθείς επαρκώς στις απαιτήσεις ενός μαθήματος όπως η Λιμνολογία αν δεν έχεις εξοικειωθεί με βασικές έννοιες και μεθόδους της Οικολογίας. Μόνο που η Οικολογία και η Οικολογία Πληθυσμών δεν τίθενται σαν προαπαιτούμενα για τη Λιμνολογία…
Τι γίνεται λοιπόν εδώ πέρα; Να δούμε κατ’ αρχήν ένα ζήτημα: εξασφαλίζει η επιτυχία στην εξέταση ενός μαθήματος ότι διαθέτουμε τις απαραίτητες γνώσεις σε ένα μάθημα; Η εμπειρία έχει δείξει πως όχι. Το να περάσει κάποιος ένα μάθημα, πολλές φορές είναι θέμα τύχης, ενώ κυρίως σε μαθήματα που απαιτούν αποστήθιση τεράστιου όγκου πληροφοριών (βλ. Ζωολογίες, Βοτανική κτλ) είναι αμφίβολο το κατά πόσο αυτές εγγράφονται στη…μακροπρόθεσμη μνήμη των φοιτητών. Επιπλέον, ποιος μπορεί να πει ότι κάποιος που έγραψε 4.7 σ’ ένα μάθημα ξέρει λιγότερα απ’ αυτόν που έγραψε 5.2; Εδώ βέβαια ανοίγει μια τεράστια κουβέντα περί του κατά πόσο μας καλύπτει ακαδημαϊκά το υπάρχον εξεταστικό σύστημα και περί της ανάγκης για ύπαρξη εναλλακτικών τρόπων εξέτασης (π.χ. απαλλακτικές εργασίες, σεμινάρια κτλ)
Πέρα απ’ αυτά όμως, δεν μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας, όταν μιλάμε για τη γνώση, ότι πρόκειται για ένα πράγμα που αποκτάται με τρόπο γραμμικό. Μαθήματα μεγαλύτερων ετών μπορεί να αποτελέσουν ερέθισμα για μια δεύτερη ανάγνωση μαθημάτων παλαιότερων ετών, ή και να λειτουργήσουν βοηθητικά για βαθύτερη κατανόησή τους. Και βέβαια, σαν ακαδημαϊκοί πολίτες και σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουμε κάθε δικαίωμα να επιλέξουμε εμείς τον τρόπο και το ρυθμό με τον οποίο θα αποκτήσουμε τη γνώση. Ως εκ τούτου τα προαπαιτούμενα μαθήματα δεν έχουν καμία βάση από άποψη παιδαγωγική και μόνο επιβραδυντικά για τις σπουδές μας μπορούν να λειτουργήσουν, αφού μας αποκλείουν από την εμβάθυνση σε τομείς της επιστήμης που μας ενδιαφέρουν πραγματικά, δημιουργώντας πραγματικά μια κατάσταση στην οποία δεν επιλέγουμε εμείς τα μαθήματα …επιλογής των τελευταίων ετών, αλλά μας…επιλέγουν αυτά.
Τότε γιατί υπάρχουν;
Τα προαπαιτούμενα μαθήματα λειτουργούν ουσιαστικά σαν μια «αντικειμενική» μέθοδος αποφόρτισης των εργαστηρίων που δεν μπορούν να ασκήσουν πολλούς φοιτητές λόγω έλλειψης χρημάτων και προσωπικού. Όπως είπαμε και πιο πάνω, η Λιμνολογία δεν έχει προαπαιτούμενα. Ούτε στην Ιχθυολογία υπήρχαν, μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε ένας καθηγητής και… «δεν είχαμε λεφτά»! Αντίστοιχα, στα Ειδικά Μικροβιολογίας «δεν είχαμε χώρους», αλλά και το πιο τραγικό, σε 180 φοιτητές που δήλωσαν το μάθημα, αντιστοιχεί 1 μέλος ΔΕΠ…! Η υποχρηματοδότηση λοιπόν και η συνεχής και μεθοδευμένη υποβάθμιση του δημόσιου Πανεπιστημίου είναι αυτή που μας πετάει έξω από τα εργαστήρια και όχι η…τεμπελιά.
Σ’ αυτή την υποβάθμιση απαντήσαμε και θα συνεχίσουμε ν’ απαντάμε δυναμικά μέσα από τους αγώνες μας!